Heb je weleens van vocal fry gehoord? Het is die typische krakerige stem die in sommige kringen populair is. Ook zangers en voice-overs maken er gebruik van. Waar komt vocal fry eigenlijk vandaan. Is het iets blijvends? En is het schadelijk voor de stem? In dit blog duiken we diep in de keel, op zoek naar het hoe en waarom van het fenomeen vocal fry.
Stemregisters
De menselijks stem kent verschillende niveaus. Van zacht en fluisterend tot hard en schreeuwend. We hebben allemaal een natuurlijke stem, waarbij de mannenstem lager klinkt dan de vrouwenstem. Als je weleens gekke stemmetjes opzet of meezingt met de radio, weet je dat je zelf je stem kunt ombuigen zodat deze hoger of lager gaat klinken.
Laag en krakerig
Ons stemgeluid ontstaat doordat we de in het strottenhoofd gelegen stemplooien of stembanden in trilling brengen. Als je minder lucht door je stembanden laat gaan, raken deze elkaar meer dan normaal, waardoor een krakerig geluid ontstaat. Dat lage en krakerige geluid noemen we vocal fry. Die naam heeft het waarschijnlijk gekregen omdat het stemgeluid lijkt op braden of frituren. Tot zover de technische kant van vocal fry. Maar hoe is het ontstaan?
Betrouwbaar
Waarom zouden jongens en meisjes, mannen en vrouwen, popsterren en voice-overs met een vocal fry stem praten? Daar is veel onderzoek naar gedaan. Een van de verklaringen is dat iemand die met een lage stem spreekt gezien wordt als betrouwbaar en deskundig. Voor mannen is dat natuurlijk makkelijker dan voor vrouwen. Maar vrouwen die uit zijn op een succesvolle carrière maken er ook gebruik van. Misschien heb je de documentaire The Dropout gezien over Silicon Valley zakenvrouw Elizabeth Holmes en haar ‘gebakken lucht’ bedrijf Theranos. Zij oefende heel bewust op een lagere stem, om investeerders makkelijker te kunnen overtuigen.
Sexy
Vocal fry lijkt ook een trend te zijn onder American girls van 18 tot 25 jaar. Wellicht kopiëren zij sterren als Kim Kardashian en Britney Spears. Twee media-iconen die bekend staan om hun lage, sexy stem. Een van de onderzoeken laat zien dat ruim 60% van de jonge meiden met een vocal fry stem praat. Een serieuze trend dus. En in bepaalde kringen gewoon een voorwaarde om erbij te horen. Net als de juiste kleding dragen en naar de juiste feestjes gaan.
Het is echter de vraag of dit in alle gevallen in je voordeel werkt. Een jonge, ambitieuze vrouw die tijdens haar sollicitatie met een vocal fry stem spreekt, wordt door een oudere HR-manager wellicht als aanstellerig en niet serieus gezien.
Voice-overs
Als iets zo populair is in de moderne cultuur als vocal fry, dan vindt het onherroepelijk ook commerciële toepassingen. Merken die relaxed, streetwise en sexy willen klinken, kiezen daarom voor een voice-over met een vocal fry stem.
Veel voice-overs en stemacteurs zien vocal fry dan ook als een van de instrumenten in hun gereedschapskist. Een register dat ze indien gewenst open kunnen trekken. Voorwaarde is wel dat het natuurlijk moet klinken en niet geforceerd. Want als een merk als boomer klinkt, komt dat als een boomerang terug.
Een voice-over die met vocal fry spreekt is doorgaans wat moeilijker te verstaan. De lage en krakerige stem valt makkelijker weg in achtergrondgeluiden, geluidseffecten en muziek. Dat is iets om rekening mee te houden als je overweegt om mee te surfen op de vocal fry trend.
Als je een nonchalant of verveeld karakter wilt meegeven aan een personage, kan vocal fry helpen dit over te brengen aan je luisteraars. Maar bedenk ook dat een deel van je doelgroep zich wellicht zal ergeren aan dit type stemgeluid.
Gevaarlijk?
Over de vraag of vocal fry gevaarlijk is voor je stem, verschillen de meningen. Sommige onderzoeken menen dat het wel meevalt. Terwijl anderen wijzen op blijvende schade. Iemand die een tijdlang met vocal fry heeft gesproken zou met behulp van een logopedist of stemcoach weer normaal moeten leren praten, denken sommige experts.
Raw or fried?
Vocal fry is dus een van de vele karakteristieken van een stem. Als je denkt dat het jouw doelgroep aanspreekt of goed past bij een bepaalde rol, kun je vocal fry prima inzetten. Het is in feite een strategische keuze. Maar pas dus op met geforceerd inhaken op een modetrend. Want het kan ook averechts werken. Net als met elke trend eigenlijk.
