Tijdens de Corona persconferentie van maandag 28 september ontstond de vraag: “waarom komt de boodschap van minister Hugo de Jonge niet over?”
Goeie vraag.
Uiteindelijk heeft het alles te maken met presentatie skills.
In de onderstaande video hebben we de presentatie skills van minister-president Mark Rutte vergeleken met die van de Jonge.
In de persconferentie van afgelopen maandag deden Rutte en de Jonge beiden hun verhaal. De een deed dat heel overtuigend en de ander wist het op de een of andere manier ‘t niet over te brengen. Hoe komt dat? Hai, ik ben Jente Kater van Voicebooking en in deze video heb ik het over het verschil in presentatie skills tussen minister president Mark Rutte en de minister van volksgezondheid welzijn en sport, Hugo de Jonge.
Voor we beginnen. In deze video wil ik geen stelling nemen voor wat betreft de inhoud van de boodschap of het handelen van de politici in kwestie. Je kan stellen, Hugo de Jonge die leest voor. Ja, maar dat deed Mark Rutte ook. Je kan wel stellen dat de Jonge op een manier voorleest waardoor hij je wat in slaap lijkt te sussen. Oke, point taken, maar aan de andere kant: het was best belangrijke informatie die ik echt wilde horen dus er moet een verschil zijn tussen wat Rutte doet en wat de Jonge doet.
Laten we eerst de 2 mannen eventjes naast elkaar zetten. Wat mij persoonlijk meteen opviel is dat de snelheid van praten verschilt. Goedenavond… Het belangrijkste nieuws dat wij vanavond voor u hebben is dit: het intro van Rutte duurde exact 2 minuten, waarbij hij 258 woorden sprak. Daarmee sprak hij 129 woorden per minuut. En bij de Jonge ging dat allemaal een stuk sneller. Mensen met klachten blijven lang niet altijd meer thuis. Soms blijkt dat mensen nadat ze al klachten hebben of in quarantaine zouden moeten omdat ze in contact zijn geweest met iemand die besmet was nog heel veel mensen hebben gezien en gesproken. Ja, een stuk sneller. In de eerste minuten die hij sprak kwamen er 1036 woorden uit zijn mond. Dus 159 woorden per minuut. En daarmee spreekt de Jonge bijna 25% sneller dan dat de minister dat deed.
Ja, aan de andere kant…spreekt de Jonge nou echt sneller? Of neemt Rutte meer zijn tijd? Rutte nam heel veel pauzes. Een dikke 22 seconde in 2 minuten. Dat is best veel dat is dus 11 seconde per minuut. En dat is dat weer bijna 20% van de totale spreektijd. U weet dat we alle veiligheidsregio’s op 3 risico niveaus beoordelen. En bij de Jonge was dat 6 seconde. En om dat te timen heb ik best wat moeite moeten doen, want die pauzes waren echt heel erg kort. De Jonge komt daarmee op zo’n 3 seconde pauze per minuut. Dat is dus 5% pauze bij de Jonge tegenover 20% van Rutte. Maakt dat dan uit of je pauze neemt? Ja, 100%. Want je vertelt mensen iets om ze te overtuigen. Juist in deze tijd als verteller en helemaal als politicus gaat het erom dat je boodschap overkomt.
En van een boodschap zoals deze weet je 1 ding zeker… er gaat weerstand op komen. En als je dan niet overkomt bij de luisteraar, dan kan het zelfs zijn dat iemand die het met je eens is denkt van ‘joh ik begrijp er helemaal niets van, wat een onzin’. En wat Rutte dus heel goed doet, is zijn tijd nemen. Na elke zin even pauze nemen. De luisteraar krijg van hem de tijd om te begrijpen wat hij zegt. U weet dat we alle veiligheidsregio’s op 3 risico niveaus beoordelen. Waakzaam, dan zijn er eigenlijk geen strenge aanvullende maatregelen nodig. Dus wat Rutte doet, is na elke zin eigenlijk iets zeggen als: Heeft u het? Ok, dan ga ik door naar de volgende zin. Ja? Bent u er? Ok, ga ik weer door. Snapt u het? Mooi! Hebbes! Ik ga door.
Luister nou eens naar de Jonge. Met de maatregelen die we nu landelijk nemen… waarbij we… willen we de samenleving zoveel mogelijk ontzien en het virus zo hard mogelijk raken. En we doen dat door het aantal sociale contacten te beperken. Vooral door de groepsgrootte in allerlei situaties kleiner te maken. Ja, bij de Jonge is die tijd er niet. Hij vergeet jou de tijd te geven om te verwerken wat je zegt. Maar ja gelukkig zijn er internetsites, kranten, radio- en televisiestations die nog even goed samenvatten wat hij nou gezegd heeft. Maarja, als politicus heb je het verhaal het liefst ongekleurd, zonder dat een journalist tussenbeide kwam. En Rutte is het andere uiterste. Hoe hij dingen begrijpelijk kan vertellen, is fenomenaal. En nee, hij is geen geboren spreker zoals Barack Obama dat is. Maar hij weet wel hoe je technisch gezien dingen heel begrijpelijk kan vertellen.
Af en toe lijkt het wel of hij een voice-over is of een presentator. Een truc in voice-over land is om je zinnen zo op te hakken dat je de zinsdelen als het ware stuk voor stuk in het hoofd van de luisteraar duwt. In de volgende zin doet Rutte dat 8 keer. U weet dat we alle veiligheidsregio’s * op 3 risiconiveau’s * beoordelen.1. * Waakzaam, * dan zijn er eigenlijk geen * strenge aanvullende maatregelen nodig. Niveau 2. zorgelijk, * dan zijn wel maatregelen nodig om bij te sturen. 8 keer! Om vervolgens het overgrote deel van zijn zinnen af te sluiten alsof het een einde van de alinea is. Luister eens hoe hij het einde van zijn zinnen steeds laag van toon eindigt. Hij zet als het ware steeds een punt achter zijn zin. En 3. Ernstig, dan is hard ingrijpen nodig. En minister de Jonge, die doet het tegenover gestelde. Hij hakt de zinnen bijna niet op. Door zijn zinnen niet naar een einde te lezen, kondigt hij als het ware een volgende zin weer aan. Daarna volgt een nieuw weegmoment en dat is feitelijk een T-splitsing. Of we slagen erin het aantal besmettingen te laten dalen en dan kunnen we kijken hoe we weer terug kunnen naar die regionale aanpak met meer maatwerk per regio, of we slagen er niet in en dan zijn er hardere maatregelen nodig die ons dichterbij die intelligente lockdown vergelijkbaar met dit voorjaar brengen.
Dus, wat de Jonge doet is zijn zinnen vaak heel hoog eindigen of op zijn minst niet laag. En aan het einde van de zinnen remt hij niet af. Hij houdt de snelheid erin. Waardoor hij dus als het ware tussen de zinnen door zegt: ‘Euh mensen, er komt nog meer, dit moet u ook nog weten,’ ‘dus wacht even met het verwerken van mijn woorden.’ Waardoor je dus op een gegeven moment zoveel gehoord hebt dat je niet meer weet wat hij in het begin zei. Daarnaast is er zoiets als gewoonte. Wij mensen zijn gewend om door een stem gestuurd te worden. Iemand die begint met praten begint meestal hoog in zijn stem. Gaandeweg de alinea ga je vaak wat lager praten en vaak wat sneller. Dat is iets wat wij mensen doen zonder er eigenlijk bij stil te staan. Dat doen we al sinds de oertijd. Hoog praten betekent gevaar. En dat wekt de aandacht. En telkens de aandacht vragen om een nieuwe situatie of een wending in je verhaal dan is het best handig als je weet van ‘oke, ik moet nu even hoog gaan’. En Rutte begrijpt dat heel goed.
In het volgende fragment hoor je hem dit heel mooi doen. En daarna hoor je hem gelijk afremmen en gaat hij weer lager in zijn stem zitten. En 3. Ernstig, dan is hard ingrijpen nodig. Die laatste situatie zagen we vorige week ontstaan in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. En de Jonge, die is hier nog niet zo bedreven in. In het voorjaar hebben we laten zien met elkaar in staat zijn omdat virus weer onder controle te krijgen. Ja, hij had ook kunnen zeggen: ‘In het voorjaar, hebben we kunnen…’ Zoiets dergelijks, dan pak je meteen de aandacht en houd je mensen alert. En dan een laaste ding, soms denk ik wel eens dat Rutten in een vorig leven voice-over is geweest. Nadruk leggen, dat kan hij als geen ander. De woorden die hij belangrijk vindt, krijgen extra veel de aandacht. En hij doet dat door simpelweg nadruk te leggen op een woord of door af en toe wat af te remmen of juist snelheid te pakken. Bij Rutte zit er ritme in, het is bijna muziek. Of je het nou eens met hem bent of niet. Laten we nog eens luisteren naar dat ene fragment van net. Maar terwijl we samen met deze veiligheidsregio’s bezig waren te bepalen wat er nodig was moesten we constateren dat een flink aantal andere regio’s ook die kant op gingen. Ja, het is wat over the top af en toe, maar vergelijk dat eens met de Jonge.Er is geen tegenstelling tussen wat nodig is voor de zorg en wat nodig is voor de economie en de samenleving. We steunen onze zorg, economie en de samenleving het beste als we die tweede golf breken en we het virus er zo snel mogelijk weer onder hebben. Weinig nadruk en zelfs nadruk op de verkeerde woorden. Wat de Jonge hier laat zien is wat je bij heel veel voice-overs hoort die net zijn begonnen. Leuk geprobeerd, maar ga je er mensen mee boeien? Nee, helaas. En daar is het wel een beetje mee gezegd.
Of je het nou met het beleid van deze mannen eens bent of niet: Deze persconferentie liet heel goed het verschil zien tussen een extreem goede verteller en iemand die nog heel veel vlieguren moet maken. Ze vertellen beide hetzelfde verhaal, alleen Rutte begrijpt tot in zijn tenen dat hij luisteraars heeft en wat er voor nodig is om een boodschap, hoe moeilijk ook, over te brengen.
